W wyniku chodu człowieka w pozycji wyprostowanej główne obciążenie przejął kręgosłup, jako konstrukcja osiowa. Dlatego procesy zwyrodnieniowe i dystroficzne są dość powszechnymi konsekwencjami życia człowieka. Jedną z najczęstszych chorób układu mięśniowo-szkieletowego jest osteochondroza, która powoduje duży dyskomfort i może prowadzić do niepełnosprawności. W tym artykule omówiono najcięższą postać tej patologii - powszechną osteochondrozę.
ogólna charakterystyka
Osteochondroza to choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa, która najczęściej atakuje odcinek piersiowy, lędźwiowy i szyjny. Patologia ta ma bezpośredni związek z wiekiem. Choroba znacznie częściej występuje u osób po 40. roku życia, jednak w ostatnim czasie można zauważyć tendencję do odmładzania. Powszechna osteochondroza różni się tym, że wpływa na więcej niż jedną sekcję oddziału lub kilka oddziałów jednocześnie. W związku z postępującym rozwojem procesów zwyrodnieniowych nie tylko w tkance kostnej, ale także w aparacie więzadłowym kręgosłupa, kręgi stają się ruchome i wywierają nacisk na nerwy i naczynia krwionośne. Związane są z tym objawy powszechnej osteochondrozy, ale warto zauważyć, że choroba może przez pewien czas przebiegać bezobjawowo.
Ważny! Patologia wymaga kontroli wielodyscyplinarnej, ponieważ wpływa nie tylko na układ mięśniowo-szkieletowy, ale także na układ nerwowy, a także narządy wewnętrzne. Oprócz samego kręgosłupa proces patologiczny może wpływać również na inne elementy szkieletu.
Etiologia i patogeneza
Istnieje wiele przyczyn powszechnej osteochondrozy. Część z nich wiąże się z wrodzonymi wadami układu kostnego, inne z niedostatecznym obciążeniem podczas intensywnego wysiłku. Szczególnie powszechnymi czynnikami wpływającymi na rozwój obrazu klinicznego są:
- kontuzje;
- płaskostopie;
- stopa końsko-szpotawa - deformacja stopy (równoległa, szpotawa, koślawa, w zależności od położenia pięty);
- prace związane z podnoszeniem ciężkich przedmiotów;
- uprawianie sportu bez rozgrzewki i rozgrzewania mięśni;
- pracować w niskich temperaturach.
Niskie temperatury są uważane za czynniki prowokujące, ponieważ zimno tymczasowo zmienia strukturę molekularną tkanek miękkich, zmniejsza intensywność krążenia krwi, zmniejsza przewodnictwo impulsów nerwowych i metabolizm, a tym samym funkcjonowanie układu odpornościowego. Inne przyczyny zakłócają biomechanikę kręgosłupa i przyczyniają się do szybkiego zużycia krążków międzykręgowych.
Ból w rozległej osteochondrozie może być konsekwencją osteofitów lub deformacji krążka. Ból jest zwykle korzeniowy, tj. związane z uciskiem na tylne korzenie nerwowe.
Powszechna osteochondroza z łatwością imituje inne dolegliwości. W przypadku uszkodzenia okolicy klatki piersiowej ból pojawia się w okolicy serca i jest mylony z procesami niedokrwiennymi, a przy uszkodzeniu okolicy lędźwiowej - z zapaleniem korzonków nerwowych.
Objawy
Objawy kliniczne będą zależeć od tego, które części są dotknięte i w jakiej kombinacji.
Kiedy dotyczy to kręgosłupa szyjnego, charakterystyczne są:
- niestabilne ciśnienie krwi;
- ból głowy;
- brak koordynacji;
- ból rąk;
- drętwienie górnej części ciała i ramion.
W przypadku patologii w okolicy klatki piersiowej:
- nerwoból międzyżebrowy;
- sztywność ramion i szyi;
- dysfunkcja narządów wewnętrznych.
Jeśli dotyczy to okolicy lędźwiowej:
- palenie;
- zaburzenia układu moczowego;
- skurcze;
- ból podczas chodzenia.
Na podstawie powyższego łatwo stwierdzić, że patologia dotyczy nie tylko kręgosłupa i dużych stawów, ale także autonomicznego układu nerwowego. To drugie wiąże się z przerwami w funkcjonowaniu narządów wewnętrznych. Powszechna osteochondroza wielosegmentowa może czasami się pogorszyć. W takich przypadkach objawy są znacznie intensywniejsze. W przypadku połączenia zaburzeń kilku działów objawy będą odpowiednie.
Komplikacje
Osteochondrozę warunkowo można podzielić na osteochondrozę umiarkowaną, będącą naturalnym procesem zużywania się kręgosłupa w wyniku aktywności życiowej, oraz osteochondrozę ciężką, która najczęściej charakteryzuje się powikłaniami.
Umiarkowaną osteochondrozę można łatwo leczyć zachowawczo. A jeśli nie da się całkowicie zatrzymać nieuniknionego procesu starzenia, całkiem możliwe jest jego znaczne spowolnienie. Powikłania, do których może prowadzić ciężka osteochondroza, są następujące.
- Spondyloartroza.
- Zwyrodnienie krążka międzykręgowego.
- Zwężenie kręgosłupa.
Ważny! Krążki międzykręgowe pełnią funkcję amortyzatora i zmniejszają tarcie pomiędzy kręgami. Procesy zwyrodnieniowe w tych strukturach mogą prowadzić do wysunięcia jądra miażdżystego krążka międzykręgowego i przepukliny międzykręgowej. Występ prowadzi do ucisku korzeni i bólu.
Spondyloartroza to zwyrodnienie stawów międzywyrostkowych łączących sąsiednie kręgi. W inny sposób takie stawy nazywane są stawami fasetowymi. W przypadku uszkodzenia chrząstki stawowej dochodzi do bolesnego kontaktu pomiędzy kręgami. W przypadku zwyrodnienia stawów międzywyrostkowych najczęściej pojawiają się narośla kostne, co prowadzi do spondylozy.
Stenoza to zwężenie (w tym przypadku kanału kręgowego). Zazwyczaj zwężenie jest wynikiem patologii, takich jak przepuklina międzykręgowa lub spondyloza. Narośle kostne i wypukłości przepuklinowe uciskają korzenie nerwowe w punktach wejścia i wyjścia.
Obraz kliniczny ciężkiej osteochondrozy jest wynikiem powikłań:
- przewlekły ból kręgosłupa;
- tarcie powierzchni kości;
- sztywność;
- nagłe osłabienie mięśni;
- zmniejszony refleks;
- mrowienie w kończynach;
- promieniujący ból;
- objawy rwy kulszowej.
Rwa kulszowa jest spowodowana uciskiem nerwu kulszowego.
Klasyfikacja
Istnieją cztery stopnie osteochondrozy. Klasyfikacja następuje na podstawie zebranego wywiadu i za pomocą instrumentalnych metod diagnostycznych. Głównymi kryteriami tej klasyfikacji są ból i objawy neurologiczne.
- I stopień - ból można łatwo złagodzić za pomocą leków.
- II stopień – charakteryzuje się długotrwałym bólem i deformacją kręgosłupa z umiarkowanymi objawami neurologicznymi.
- III stopień – ból jest systematyczny, objawy neurologiczne są znaczne.
- Stopień IV – ciągły ból, liczne deficyty neurologiczne. Zaburzenie przewodzenia impulsów nerwowych. Paraliż i niedowład.
W przypadku rozległej osteochondrozy dysplastycznej pacjentowi przypisuje się stopień niepełnosprawności. W zależności od ogólnego stanu pacjenta, stopnia i intensywności rozwoju obrazu klinicznego, niepełnosprawność można podzielić na trzy grupy.
Rodzaje niepełnosprawności w osteochondrozie.
| Grupa | Opis |
|---|---|
| Pierwsza grupa | Funkcje kręgosłupa zostają utracone. Pacjent nie jest w stanie samodzielnie się poruszać i zajmować się sobą. |
| Druga grupa | Pacjent może się poruszać i wykonywać drobne czynności, jednak częste są okresy zaostrzeń. Operacja jest z jakiegoś powodu przeciwwskazana lub bezużyteczna. Albo operacja została już przeprowadzona, ale okazała się nieskuteczna. |
| Trzecia grupa | Pacjent jest zdolny do samoopieki. Występują objawy bólowe i przedsionkowe, ale częstotliwość zaostrzeń jest umiarkowana i okresowa. |
Grupę niepełnosprawności ustala lekarz na podstawie badań oceniających zdolność do pracy.
Diagnostyka
Podczas wizyty u lekarza diagnoza będzie składać się z kilku elementów. Pierwszym i najważniejszym jest zebranie wywiadu na podstawie subiektywnych informacji przekazanych przez pacjenta. Należy zwrócić uwagę na historię rodziny, ponieważ osteochondroza ma składnik genetyczny. Specjalista pyta o miejsce pracy, warunki życia i przebieg samej choroby, a pacjent musi dokładnie opisać, co go dręczy. Najlepsze wyniki można osiągnąć, jeśli uzyska się dobrą informację zwrotną pomiędzy pacjentem a lekarzem.
Kolejną metodą jest badanie obiektywne, które przeprowadza sam specjalista lub metodami instrumentalnymi. Lekarz sprawdza zakres ruchu szyi i kończyn, który na skutek bólu i sztywności może być zauważalnie zmniejszony. Metodą palpacyjną rejestruje, jak bardzo mięśnie ulegają skurczom i jak skrzywiony jest kręgosłup. Zwraca się uwagę na badanie neurologiczne, za pomocą którego można prześledzić osłabione odruchy. Objaw ten może być wynikiem ucisku lub uszkodzenia nerwu.
Instrumentalne metody diagnozowania powszechnej osteochondrozy obejmują:
- RTG całego kręgosłupa w dwóch projekcjach.
- MRI do oceny więzadeł i tkanki nerwowej.
- Badanie elektrofizjologiczne mające na celu sprawdzenie przewodzenia impulsów nerwowych.
Rentgen jest skuteczny w określaniu obecności narośli kostnych - osteofitów, zwężenia kanału kręgowego i obecności innych chorób będących konsekwencją osteochondrozy, na przykład skoliozy.
Tomografię komputerową można również stosować w połączeniu z MRI. Za pomocą tomografii komputerowej można określić stopień ucisku nerwów przez ostrogi.
Rozpoznanie rozległej osteochondrozy wielosegmentowej stawia się, jeśli wykluczono inne patologie powodujące zniszczenie kręgów (na przykład gruźlicę) i jeśli dotyczy to kilku segmentów jednego lub więcej oddziałów.
Istnieją dodatkowe metody diagnostyczne. Obejmują one:
- Skan kości.
- Dyskografia.
- Mielogram.
Skan kości może wykryć choroby takie jak choroba zwyrodnieniowa stawów, złamania lub infekcje. Metoda ta jest metodą radionuklidową i nadaje się do diagnostyki różnicowej oraz określenia możliwych powikłań.
Podczas dyskografii do jądra miażdżystego krążka międzykręgowego wstrzykuje się środek kontrastowy. Ta metoda jest skuteczna w określaniu obecności przepukliny dysku.
Mielogram jest również metodą badania kontrastowego. Kontrast wstrzykiwany jest do kanału kręgowego, a obraz rejestrowany jest za pomocą promieni rentgenowskich lub tomografii komputerowej. Za pomocą tej metody można określić stan rdzenia kręgowego, obecność zwężeń i ucisków.
Leczenie
Leczenie opiera się na następujących mechanizmach.
- Spowolnienie procesów zwyrodnieniowych poprzez poprawę dopływu składników odżywczych do struktur narządu ruchu.
- Stabilizacja kręgosłupa.
- Eliminacja ściśniętych włókien nerwowych.
- Łagodzenie objawów.
W leczeniu uzależnień stosuje się następujące leki:
- niesteroidowe leki przeciwzapalne łagodzące stany zapalne i ból;
- Anilidy łagodzą ból w początkowych stadiach;
- miejscowe środki przeciwbólowe w postaci maści;
- środki zwiotczające mięśnie, zmniejszające skurcze mięśni i zwiększające zakres ruchu;
- Witaminy z grupy B poprawiające przewodnictwo tkanki nerwowej;
- chondroprotektory, które spowalniają postęp procesów zwyrodnieniowych poprzez integrację substancji aktywnych (siarczan chondroityny i glukozamina) w komórkach chrząstki. W rezultacie metabolizm ulega normalizacji, a objawy kliniczne są zmniejszone. Lek stosowany od dawna i wymaga szczególnej konsultacji w czasie ciąży, laktacji oraz w przypadku chorób przewodu pokarmowego. Bezwzględnym przeciwwskazaniem jest fenyloketonuria;
- leki przeciwskurczowe łagodzą skurcze mięśni gładkich, a tym samym łagodzą objawy osteochondrozy w narządach wewnętrznych;
- przeciwutleniacze;
- leki przeciwdepresyjne w celu wyeliminowania psychosomatycznego składnika tej choroby. Zakłócają przekazywanie impulsów nerwowych z ośrodkowego układu nerwowego do mózgu. Promuj produkcję endorfin i pomóż rozwiązać problem przewlekłej bezsenności spowodowanej ciągłym bólem.
- środki neuropatyczne w celu wyeliminowania uszkodzeń zakończeń nerwowych.
- opiaty na nieznośny ból i nieskuteczność innych leków przeciwbólowych.
Jako inwazyjne procedury medyczne stosuje się:
- wstrzyknięcie sterydów do przestrzeni nadtwardówkowej. Sterydy są silnymi lekami przeciwzapalnymi. Łagodzą stany zapalne korzeni nerwowych, co pomaga złagodzić ból spowodowany radikulopatią. Skomplikowana procedura. Wymaga wykwalifikowanego specjalisty;
- zastrzyki do stawu międzywyrostkowego. Wstrzyknięte leki powodują miejscowe drętwienie i złagodzenie bólu.
Ważne jest, aby wiedzieć! Przyjmowanie leków nie ma na celu pozbycia się choroby – nie ma leków, które mogłyby całkowicie wyeliminować osteochondrozę, która jest chorobą przewlekłą. Leki przepisuje się wyłącznie w celu złagodzenia objawów.
Leki przepisuje lekarz prowadzący. Pacjent zostaje poinformowany o możliwych skutkach ubocznych każdego leku, a następnie sam decyduje, jaki sposób leczenia wybrać.
W przypadku objawów, które dają podstawy do podejrzeń osteochondrozy, należy skontaktować się z kręgowcem, ortopedą i neurologiem. Wysoka jakość opieki medycznej będzie polegać na ścisłej współpracy tych specjalistów ze sobą i z pacjentem.
Fizjoterapia
Fizjoterapia jest stosowana jako zestaw pomocniczych środków terapeutycznych poprawiających krążenie krwi i metabolizm w dotkniętej tkance. W przypadku powszechnej osteochondrozy stosuje się następujące metody.
- Elektroforeza (polegająca na ruchu cząstek koloidalnych pod wpływem zewnętrznego pola elektrycznego).
- Fonoforeza (połączenie ultradźwięków i leków).
- Magnetoterapia (wykorzystanie statycznego pola magnetycznego).
- Terapia UHF (terapia ultrawysokimi częstotliwościami).
- Elektromiostymulacja (stymulacja nerwów i mięśni).
- Akupunktura (akupunktura).
- Ekspozycja laserowa.
Oprócz fizjoterapii aktywnie wykorzystuje się terapię manualną i fizjoterapię. Profesjonalny masaż może prowadzić do długotrwałej remisji. Nie należy wykonywać ćwiczeń terapeutycznych w okresie zaostrzenia choroby, gdyż może to prowadzić do powikłań. W okresie remisji umiarkowana aktywność fizyczna utrzymuje napięcie mięśniowe, a co za tym idzie i kręgosłup. Ćwiczenia odbywają się pod okiem instruktora i są zlecane przez lekarza prowadzącego.
W czasie zaostrzenia nie można rozgrzewać kręgosłupa, można natomiast nosić gorset, ale tylko na kilka godzin. W innych przypadkach noszenie gorsetu dłużej niż kilka godzin nie jest optymalne, gdyż może doprowadzić do zaniku mięśni.
Terapia manualna może zwiększyć udrożnienie nerwów i zmniejszyć objawy neurologiczne. Alternatywnymi metodami są pijawki i masaż próżniowy. Metody te mają na celu poprawę krążenia krwi w dotkniętym obszarze. Przydatne jest leczenie uzdrowiskowe. Szczególnie korzystne są procedury wodne.
Chirurgia
W leczeniu osteochondrozy specjaliści chętniej sięgają po terapię zachowawczą, jednak dla uzyskania prawidłowego efektu potrzeba dużo czasu, cierpliwości i skrupulatnego stosowania się do zaleceń pacjenta. Jeśli leczenie zachowawcze jest nieskuteczne, dopiero wtedy należy sięgnąć po metody inwazyjne. Zwykle operacja ma charakter paliatywny. Oznacza to, że operacja zostanie przeprowadzona jedynie w celu złagodzenia objawów i względnej poprawy jakości życia, ale nie w celu całkowitego wyleczenia (można powiedzieć, że leczenie zachowawcze również nie prowadzi do całkowitego wyeliminowania choroby, ale podatności pacjenta na leczenie). na leczenie nieinwazyjne jest oznaką dobrego rokowania).
Istnieją dwa rodzaje operacji: dekompresyjna i stabilizacyjna. Pierwszy ma na celu złagodzenie ucisku nerwów, a drugi ma na celu stabilizację kręgosłupa. Następujące operacje są klasyfikowane jako operacje dekompresyjne.
- Facetektomia – usunięcie stawów międzywyrostkowych w celu złagodzenia ucisku.
- Foraminotomia to zwiększenie światła kanału kręgowego, które zwężyło się z powodu osteofitów.
- Laminektomia polega na usunięciu tylnej części kręgu, która może ulec deformacji na skutek osteochondrozy.
- Laminotomia – usunięcie fragmentu tylnej części kręgu w celu poszerzenia kanału kręgowego.
Operacje te wymagają dostępu tylnego, natomiast w przypadku przepuklin międzykręgowych dostęp chirurgiczny będzie przedni.
Poniżej przedstawiono operacje dekompresyjne z dostępu przedniego.
- Discektomia – usunięcie krążka międzykręgowego.
- Korpektomia – usunięcie całego trzonu kręgu wraz z sąsiednimi krążkami.
Operacje stabilizujące obejmują:
- Fuzja kręgosłupa to metoda zespolenia kręgów.
- Sztuczny krążek międzykręgowy.
Po dyskektomii pojawia się konieczność przeprowadzenia operacji stabilizujących.
Operacje są rzadko przepisywane ze względu na ryzyko wystąpienia poważnych powikłań.
Powikłania obejmują:
- nawroty bólu;
- fałszywy związek;
- infekcja;
- zapalenie żył na kończynach;
- naruszenie aktu oddawania moczu;
- ból spowodowany przeszczepem;
- awaria osadzonych elementów złącznych.
Okres pooperacyjny trwa kilka miesięcy. Szwy goją się po 2 tygodniach od zabiegu. W przypadku wykrycia powikłań należy natychmiast skonsultować się z lekarzem.
Po operacji przeprowadzany jest kurs rehabilitacyjny, który przyspiesza proces gojenia i przywraca pełną zdolność do pracy.
Ogólne zalecenia
Prawidłowe odżywianie pomaga zapobiegać nawrotom zaostrzenia powszechnej osteochondrozy. Prawidłowe odżywianie jest niezbędne przede wszystkim do utrzymania stabilnej masy ciała, gdyż nadwaga powoduje dodatkowe obciążenie kręgosłupa. W takim przypadku dieta powinna być kompletna, wzbogacona i bogata w wapń, magnez i potas. Konieczne jest ograniczenie spożycia kawy, ponieważ wypłukuje ona wapń z organizmu. Warto odwiedzić basen. Należy unikać pozostawania cały czas w jednej pozycji.
W przypadku częstych zaostrzeń i braku dyscypliny w ścisłym przestrzeganiu zaleceń, najlepiej poddać się pełnemu leczeniu w szpitalu pod nadzorem lekarza.
Nie można samodzielnie przyjmować leków.
Podsumujmy to
Często powszechna osteochondroza rozwija się po niecałkowicie wyleczonej „pojedynczej" osteochondrozie. Fakt ten sugeruje, że w przypadku wystąpienia jakiegokolwiek dyskomfortu należy natychmiast zgłosić się do lekarza, nie mając nadziei, że ból sam ustąpi. W takim przypadku znacznie łatwiej będzie zapobiec rozwojowi innych patologii, a tym bardziej wyleczyć pierwotną przyczynę.